Η υποψηφιότητα της Ελβετίας για μια εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ κινδυνεύει να προκαλέσει μια αναμέτρηση με μια πολιτική δύναμη τουλάχιστον εξίσου ζωηρή με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ: τους ίδιους τους αγρότες της.
Μια χώρα της οποίας τα καταπράσινα βοσκοτόπια των Άλπεων, οι καμπάνες των αγελάδων και τα τυριά στηρίζουν την εθνική της ταυτότητα και της οποίας το γεωργικό λόμπι ασκεί τεράστια επιρροή, κινδυνεύει να βρεθεί σε μια σκληρή αναμέτρηση για το τι αξίζει αυτό όταν διακυβεύεται η οικονομική ευημερία.
Ενώ ο κ. Τραμπ δεν κρύβει την επιθυμία του να προωθήσει τις αγροτικές εξαγωγές – όπως αποδεικνύεται από τη συμπερίληψη του βοείου κρέατος στη συμφωνία-πλαίσιο με τη Βρετανία τον Μάιο – δεν παύει να αποτελεί έκπληξη η αποκάλυψη της ελβετικής προέδρου Karin Keller-Sutter ότι μια τέτοια πολιτική καυτή πατάτα βρίσκεται στο τραπέζι των συνομιλιών με τις ΗΠΑ.
Αφού τον πίεσε να επανεξετάσει τους δασμούς ύψους 31% για την Ελβετία λίγες ώρες πριν ανακοινωθεί η αναστολή πολλών από τις παγκόσμιες εισφορές του, πιέζει τώρα σκληρά για να είναι μεταξύ των επόμενων χωρών που θα συνάψουν συμφωνία.
Προηγούμενες αντιπαραθέσεις με τις ΗΠΑ, όπως για το τραπεζικό απόρρητο το 2009, υπενθυμίζουν πόσο μικρή είναι η επιρροή της, και ο ρόλος της Αμερικής ως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ελβετίας, εκτός από την Ευρωπαϊκή Ένωση, υπογραμμίζει την έκταση του εμπορίου που διακυβεύεται.
Οι συνομιλίες με την Ουάσινγκτον θα μπορούσαν τελικά να αναγκάσουν την κυβέρνηση σε μια δύσκολη επιλογή: να δεχτεί ένα βάναυσο οικονομικό πλήγμα ή να υπομείνει τις πολιτικές επιπτώσεις που θα προκαλούσε στους αγρότες. Σε αυτή την περίπτωση, η απάντηση είναι ξεκάθαρη, σύμφωνα με τον Δρ Τόμας Μπόρερ, πρώην πρέσβη της Ελβετίας στη Γερμανία.
«Δεν μπορούμε να σνομπάρουμε την πιο σημαντική οικονομία του κόσμου εξαιτίας μιας βιομηχανίας που αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος μας», δήλωσε σε συνέντευξή του.
Στις εν εξελίξει εμπορικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ – ο δεύτερος γύρος των οποίων πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη τον Μάιο – τα περιγράμματα οποιασδήποτε συμφωνίας δεν είναι καθόλου σαφή.
«Είναι δύσκολο να δούμε τι είδους συμφωνία θα μπορούσε να επιτευχθεί», δήλωσε ο Δρ Stefan Legge, ανώτερος ερευνητής του εμπορίου στο Πανεπιστήμιο του St Gallen. “Πολλά αγαθά για τα οποία ενδιαφέρονται οι Αμερικανοί είναι πολύ ευαίσθητα για τους Ελβετούς. Θα ήταν πολύ δύσκολο να μειωθούν οι όποιοι δασμοί εκεί”.
Ένα πρόβλημα για την Ελβετία είναι ότι έχει υπάρξει ασυνήθιστα ανοικτή στο εμπόριο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι εύκολο να βρεθούν τομείς για πιθανές παραχωρήσεις ώστε να παραχωρηθεί στις ΗΠΑ μια συμφωνία που θα σώζει τα προσχήματα. Σε όλα τα βιομηχανικά προϊόντα, η Ελβετία κατήργησε μονομερώς τους δασμούς το 2024.
Αυτό αφήνει τη γεωργία ως βασικό τομέα εστίασης για τις ΗΠΑ, μεγάλο εξαγωγέα φασολιών σόγιας, καλαμποκιού, σιταριού και κρέατος. Όλα αυτά τα προϊόντα αντιμετωπίζουν υψηλούς δασμούς στην Ελβετία, η οποία λειτουργεί τη δική της πολύπλοκη και ιδιαίτερα επιδοτούμενη αγορά τροφίμων, επιβάλλοντας τις υψηλότερες τιμές της Ευρώπης στους καταναλωτές.
Εφαρμόζεται ένα αυστηρά ελεγχόμενο σύστημα ποσοστώσεων. Όσον αφορά το βόειο κρέας, πιθανό στόχο των ΗΠΑ, οι Ελβετοί επέτρεψαν την εισαγωγή περίπου 5.850 τόνων προϊόντων υψηλής ποιότητας το 2024. Κάθε φορτίο που υπερέβαινε αυτή την ποσόστωση χρεωνόταν με δασμό που έφτανε τα 22 φράγκα (34 δολάρια S$) ανά κιλό, διπλασιάζοντας σχεδόν τη μέση τιμή πώλησης του βοείου κρέατος στην Ελβετία.
«Θα πολεμήσουμε σθεναρά» οποιεσδήποτε αλλαγές, δήλωσε η κ. Sandra Helfenstein, εκπρόσωπος της Ελβετικής Ένωσης Αγροτών. «Για εμάς, είναι εντελώς λάθος και ακατάλληλο να μιλάμε για συμφωνίες στον αγροτικό τομέα».
Η αποδοχή του σημερινού σχεδιασμού της εγχώριας αγοράς τροφίμων είναι ευρέως διαδεδομένη, παρά την επιβάρυνσή της για τους καταναλωτές, που καλλιεργείται από την εθνική πίστη στην αυτοδυναμία. Όμως, μεγαλύτερα οικονομικά συμφέροντα μπορεί να υπερισχύουν όταν τίθενται σε αντιπαράθεση με τη γεωργία, η οποία αντιπροσωπεύει ένα μικρό κλάσμα του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος.
Η φωνή των αγροτών συχνά ενισχύεται στις προηγμένες οικονομίες, όπως φάνηκε με τις πρόσφατες διαμαρτυρίες των τρακτέρ από το Λονδίνο μέχρι το Παρίσι και τις Βρυξέλλες. Στην Ελβετία, η επιρροή τους διαπερνά το πολιτικό σύστημα.
Στην Κάτω Βουλή του Κοινοβουλίου στη Βέρνη, το ένα τέταρτο των νομοθετών είναι είτε οι ίδιοι αγρότες είτε έχουν δεσμούς με τη γεωργία, σύμφωνα με ανάλυση του εθνικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα SRF. Τρία από τα επτά μέλη του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου -του Υπουργικού Συμβουλίου της Ελβετίας- μεγάλωσαν σε αγρόκτημα. Ένας άλλος ήταν μαθητευόμενος αγρότης.
Και όμως, η κ. Keller-Sutter, η οποία δεν είναι ένα από αυτά, αναγνώρισε τον Μάιο ότι τα γεωργικά προϊόντα είναι «θέμα» συζήτησης. «Εναπόκειται στους ανθρώπους που μιλούν σε τεχνικό επίπεδο να το εξετάσουν πολύ προσεκτικά».
Δεδομένου ότι συγκεκριμένες ποσοστώσεις για ένα μεμονωμένο προϊόν, όπως το αμερικανικό βόειο κρέας, δεν επιτρέπονται από τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου – ενός θεσμού που υποστηρίζει η Ελβετία και επίσης φιλοξενεί στη Γενεύη – ο Δρ Legge εκτιμά ότι οι Ελβετοί θα προσπαθήσουν να βρουν ομάδες προϊόντων για τις οποίες θα μπορούσαν να προσφέρουν παραχωρήσεις.
Η σκληρή αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι η εμπειρία της Ελβετίας με τις ΗΠΑ δείχνει ότι δεν έχει πολλές επιλογές όταν η Ουάσινγκτον επιμένει. Αυτό συνέβη το 2013, όταν η χώρα τερμάτισε το τραπεζικό απόρρητο μετά από χρόνια πιέσεων από τους Αμερικανούς.
«Αν οι ΗΠΑ πατούσαν πόδι, θα μπορούσαν να αναγκάσουν την Ελβετία να εγκαταλείψει την προστασία της γεωργίας της», δήλωσε ο Δρ Legge. «Αυτό θα ήταν παρόμοιο με το πώς ανάγκασαν την Ελβετία να εγκαταλείψει το τραπεζικό της απόρρητο».
Οι εσωτερικές πολιτικές προεκτάσεις θα μπορούσαν να είναι εκρηκτικές αν τα πράγματα έφταναν σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπονομευθεί η αγορά τροφίμων της, αν και οι μέχρι τώρα ενέργειες της κυβέρνησης Τραμπ, από τη Νότια Αφρική έως την Ευρώπη, δείχνουν ότι οι αξιωματούχοι της δεν διστάζουν να αναστατώσουν τα πράγματα σε μεμονωμένες χώρες.
Η επιθυμία του κ. Τραμπ να επιτύχει συμφωνίες, ωστόσο, θα μπορούσε ακόμη να βοηθήσει την Ελβετία, σύμφωνα με τον Δρ Joost Pauwelyn, δικηγόρο διεθνούς εμπορίου και καθηγητή στο Geneva Graduate Institute.
«Μην υποτιμάτε την ελβετική διπλωματία», δήλωσε. “Όποια συμφωνία και αν συνάψουν οι Ελβετοί, θα πρέπει πιθανότατα να γίνει αποδεκτή από το Κοινοβούλιο, ενδεχομένως ακόμη και με δημοψήφισμα. Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει τους Ελβετούς διαπραγματευτές επειδή μπορούν να πουν με ειλικρίνεια: Κοιτάξτε, δεν θα μπορέσουμε να το περάσουμε αυτό με τον λαό μας”.
Πηγή: The Straits Times
