Οι εκκλήσεις για την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας γίνονται όλο και πιο δυνατές στους πολιτικούς κύκλους του Βερολίνου. Είναι όμως η επιστράτευση χιλιάδων 18χρονων η απάντηση στις αμυντικές προκλήσεις της Γερμανίας;
Στις αρχές Μαρτίου, ο εκπρόσωπος αμυντικής πολιτικής της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) και της Χριστιανοκοινωνικής Ένωσης (CSU) της Γερμανίας Florian Hahn ζήτησε την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας πριν από το τέλος του έτους.
«Δεν μπορούμε να καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια και να παρακολουθούμε τον κόσμο γύρω μας να γίνεται όλο και πιο ανασφαλής», δήλωσε στη γερμανική ταμπλόιντ Bild.
Με το γερμανικό κοινοβούλιο να εγκρίνει ένα ιστορικό νομοσχέδιο για την άμυνα και τις υποδομές που χρηματοδοτείται από το χρέος, η προσοχή στρέφεται τώρα στην επιστράτευση. Αλλά πώς θα ήταν η επαναφορά της – και θα έλυνε πραγματικά τις αμυντικές προκλήσεις της Γερμανίας;
Γιατί ανεστάλη η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία στη Γερμανία;
Η επιστράτευση εισήχθη το 1956 και παραμένει κατοχυρωμένη στο άρθρο 12α του βασικού νόμου της Γερμανίας.
Ακόμη και μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την επανένωση της χώρας, η επιστράτευση δεν καταργήθηκε. Ωστόσο, από την καθιέρωσή της, τα άτομα είχαν τη δυνατότητα να αρνηθούν τη στρατιωτική θητεία για λόγους συνείδησης.
Οι αιτούντες έπρεπε να ζητήσουν έγκριση για την άρνηση στράτευσης από συνείδηση σε τέτοιες περιπτώσεις και μπορούσαν στη συνέχεια να εκτελέσουν εναλλακτική υπηρεσία για το κοινό καλό, γνωστή ως πολιτική υπηρεσία.
Όλοι οι άνδρες ηλικίας 18 ετών και άνω ήταν υποχρεωμένοι να υπηρετήσουν στην Bundeswehr μέχρι το 2011, όταν ο πρώην υπουργός Άμυνας Karl-Theodor zu Guttenberg ανέστειλε την υποχρεωτική θητεία.
Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία ανεστάλη για να μειωθεί το μέγεθος της Bundeswehr από περίπου 255.000 στρατιώτες σε 185.000. Το σκεπτικό της εποχής επεσήμανε το σημαντικά αλλαγμένο παγκόσμιο τοπίο ασφαλείας, το οποίο δεν αποτελούσε σημαντικό κίνδυνο.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Bundeswehr από τον Μάιο του 2024, η συνολική δύναμη ανέρχεται σε λίγο κάτω από 261.000 άτομα. Αυτό περιλαμβάνει 180.215 στρατιωτικούς και 80.761 πολιτικούς υπαλλήλους.
Ωστόσο, ο στόχος είναι να αυξηθεί ο αριθμός των στρατευμάτων σε περίπου 203.000 στρατιώτες μέχρι το 2031. Αυτή η προγραμματισμένη αύξηση οφείλεται στην πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την επακόλουθη αλλαγή στο τοπίο ασφαλείας της Ευρώπης, όπως περιγράφεται σε σχέδιο νόμου του περασμένου Δεκεμβρίου.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, εξετάζεται η επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας. Αλλά ενώ αυτό μπορεί να φαίνεται ως μια απλή λύση, δεν είναι τόσο απλό.
«Υπάρχει μια θεωρητική και μια πρακτική απάντηση», εξηγεί ο δρ Φρανκ Σάουερ, πολιτικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Bundeswehr του Μονάχου.
«Η θεωρητική απάντηση είναι: ναι, νομικά μπορούμε να επαναφέρουμε την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία. Πρακτικά, όμως, δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα, διότι δεν υπάρχουν συστήματα που να μπορούν να επιστρατεύσουν πραγματικά τους ανθρώπους».
Αυτό αφορά κυρίως την υλικοτεχνική υποδομή, η οποία δεν υφίσταται πλέον και επομένως δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επιστράτευση. Εάν επανέλθει η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, η Bundeswehr δεν θα στερηθεί μόνο το προσωπικό για την εκπαίδευση των νεοσυλλέκτων, αλλά και τους στρατώνες και τα περιφερειακά γραφεία άμυνας.
«Ολόκληρη η υποδομή που απαιτείται γι’ αυτό δεν υπάρχει πλέον», επισήμανε ο Sauer.
Ο Σάουερ δεν θεωρεί την επιστράτευση ως απλή λύση και προειδοποιεί κατά της χρήσης της για την αντιμετώπιση της έλλειψης προσωπικού της Bundeswehr ή για την επίτευξη του στόχου των 203.000 στρατιωτών.
«Πρέπει να απαντήσουμε στο ερώτημα: Γιατί να επαναφέρουμε την υποχρεωτική θητεία, αν αυτή οδηγεί απλώς στο να εκπαιδευτώ στη χρήση ενός όπλου ή, όπως τότε, να εργάζομαι ως παραϊατρικός για τον Ερυθρό Σταυρό; Ποιος είναι ο σκοπός αυτού του πράγματος; Και έχουμε ρεαλιστικά τα μέσα ή τα εργαλεία για να πετύχουμε τον στόχο που έχουμε θέσει με αυτά που υπάρχουν σήμερα στο τραπέζι;» ρώτησε ο Sauer.
Πριν από την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας, πρέπει να διεξαχθεί μια συζήτηση σχετικά με τα μέσα για την επίτευξη του επιδιωκόμενου στόχου, σύμφωνα με τον Sauer.
Επί του παρόντος, δεν υπάρχει ούτε συναίνεση ούτε σαφής συζήτηση σχετικά με τον σκοπό της υποχρεωτικής στράτευσης στη Γερμανία. Ακόμη και οι πιθανοί εταίροι συνασπισμού για την επόμενη κυβέρνηση παραμένουν διχασμένοι ως προς τον τρόπο ή ακόμη και ως προς το αν θα πρέπει να εφαρμοστεί η υποχρεωτική στράτευση.
Εκθέσεις του Redaktionsnetzwerk Deutschland αποκαλύπτουν ότι τα πολιτικά κόμματα CDU και CSU υποστηρίζουν την επαναφορά της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας για τη δημιουργία ενός «αξιόπιστου αποτρεπτικού μέσου».
Αντίθετα, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) εξακολουθεί να τάσσεται υπέρ της εθελοντικής θητείας, αλλά προτείνει τη δημιουργία του πλαισίου για την καταγραφή και την παρακολούθηση των στρατιωτικών.
Ωστόσο, πέρα από την πολιτική, πρέπει να επιτευχθεί και μια ευρύτερη συναίνεση στην κοινωνία σχετικά με τον ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία. «Ορισμένοι πιστεύουν ότι θα μεγαλώσει η Bundeswehr», λέει ο Sauer.
«Άλλοι πιστεύουν ότι θα διδάξει ξανά στους νέους πειθαρχία. Κάποιοι πιστεύουν ότι θα ενισχύσει την πολιτική προστασία και θα παράσχει περισσότερο προσωπικό για τις οργανώσεις του μπλε φωτός. Ακόμα, άλλοι τη βλέπουν ως έναν τρόπο ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής».
Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία δεν μπορεί να εισαχθεί με μια προσέγγιση «ενός μεγέθους για όλους» και πρέπει συνεπώς να προσαρμοστεί διαφορετικά.
Το κατά πόσον θα υπάρξει κοινοβουλευτική πλειοψηφία για πιθανές αλλαγές στην υποχρεωτική θητεία παραμένει αβέβαιο. «Αυτό που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε τώρα θα ήταν η ίδια υποχρεωτική στρατιωτική θητεία όπως και πριν», δήλωσε ο πολιτικός επιστήμονας στο Euronews.
Η επιστράτευση ισχύει επί του παρόντος μόνο για τους άνδρες. Μια εκσυγχρονισμένη προσέγγιση της επιστράτευσης θα πρέπει επομένως να εξετάσει το ενδεχόμενο να συμπεριλάβει και τις γυναίκες.
Πηγή: Euronews
