Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αντιμετωπίζει ψηφοφορία για τη διάλυση του κοινοβουλίου και βασικοί εταίροι του συνασπισμού έχουν απειλήσει να ρίξουν την κυβέρνησή του. Λίγοι πιστεύουν ωστόσο ότι αυτό είναι το τέλος του δρόμου για τον μακροβιότερο πρωθυπουργό του Ισραήλ, ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορίες για διαφθορά εδώ και χρόνια, ή για την κυβέρνησή του, η οποία εξακολουθεί να βρίσκεται στην εξουσία μετά τις αποτυχίες ασφαλείας που περιέβαλαν την επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Η κίνηση διάλυσης, την οποία ζήτησε η αντιπολίτευση, θα περάσει μόνο εάν οι υπερορθόδοξοι εταίροι του συνασπισμού του Νετανιάχου διαφωνήσουν μαζί του λόγω της αποτυχίας ψήφισης νόμου που θα εξαιρεί την κοινότητά τους από τη στρατιωτική θητεία, ένα ζήτημα που έχει διχάσει έντονα τους Ισραηλινούς, ειδικά κατά τη διάρκεια του συνεχιζόμενου πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας.
Οι απειλές που προέρχονται από τους υπερορθόδοξους θα μπορούσαν να είναι δυσοίωνες και πολλοί αναμένουν ότι ο Νετανιάχου θα καταφέρει να πετύχει μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής. Αλλά η σημερινή ψηφοφορία αποτελεί την πιο σοβαρή πρόκληση για την κυβέρνηση Νετανιάχου από την έναρξη του πολέμου και η κατάρρευση του συνασπισμού θα μπορούσε να έχει σημαντικές επιπτώσεις για το Ισραήλ και τον συνεχιζόμενο πόλεμο.
Οι περισσότεροι Εβραίοι υποχρεούνται να υπηρετήσουν σχεδόν τρία χρόνια στρατιωτικής θητείας, ακολουθούμενα από χρόνια εφεδρείας. Οι γυναίκες υπηρετούν υποχρεωτικά δύο χρόνια. Αλλά οι πολιτικά ισχυροί υπερορθόδοξοι, οι οποίοι αποτελούν περίπου το 13% της ισραηλινής κοινωνίας, παραδοσιακά εξαιρούνταν εάν σπουδάζουν σε θεολογικές σχολές. Οι επιχορηγήσεις — και οι κυβερνητικές υποτροφίες που λαμβάνουν πολλοί φοιτητές θεολογικών σεμιναρίων μέχρι την ηλικία των 26 ετών — έχουν εξοργίσει την κοινή γνώμη
Μετά την επίθεση της Χαμάς το 2023, το Ισραήλ ενεργοποίησε 360.000 εφέδρους, στη μεγαλύτερη κινητοποίηση από τον πόλεμο της Μέσης Ανατολής το 1973. Το Ισραήλ εμπλέκεται στον μακροβιότερο ενεργό πόλεμο στην ιστορία της χώρας, ο οποίος έχει φτάσει σε οριακό σημείο τον ισχυρό στρατό του.
Πολλοί έφεδροι στρατιώτες έχουν υπηρετήσει πολλαπλούς γύρους υπηρεσίας στη Γάζα, συνολικά εκατοντάδες ημέρες. Μερικοί από αυτούς απορρίπτουν πλέον τις νέες κλήσεις. Ο αριθμός των Ισραηλινών που συνεχίζουν να παρουσιάζονται για εφεδρική υπηρεσία έχει μειωθεί τόσο πολύ που ο στρατός έχει καταφύγει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να προσπαθήσει να στρατολογήσει άτομα που θα συνεχίσουν να υπηρετούν.
Η εξαίρεση από την υποχρεωτική στράτευση για τους υπερορθόδοξους χρονολογείται από την ίδρυση του Ισραήλ το 1948, όταν ένας μικρός αριθμός χαρισματικών ακαδημαϊκών εξαιρέθηκε από την υποχρέωση στράτευσης ως απάντηση στον αποδεκατισμό της εβραϊκής ακαδημαϊκής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
Αλλά με την ώθηση από πολιτικά ισχυρά θρησκευτικά κόμματα, ο αριθμός έχει εκτοξευθεί σε δεκάδες χιλιάδες σήμερα. Το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ δήλωσε ότι οι εξαιρέσεις ήταν παράνομες το 2017, αλλά οι επανειλημμένες παρατάσεις και οι τακτικές καθυστέρησης της κυβέρνησης έχουν εμποδίσει την ψήφιση ενός νέου νόμου. Μεταξύ της εβραϊκής πλειοψηφίας του Ισραήλ, η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία θεωρείται σε μεγάλο βαθμό ως χωνευτήρι και ιεροτελεστία μετάβασης. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι υπερορθόδοξοι δεν θέλουν να υπηρετούν τα παιδιά τους.
«Αναμειγνύει ανθρώπους με πολύ διαφορετικό υπόβαθρο, πολύ διαφορετικές ιδέες, μερικούς ανθρώπους με πολύ ανήθικες ιδέες», δήλωσε ο 66χρονος ραβίνος Εφραίμ Λουφτ από το υπερορθόδοξο προπύργιο Μπνέι Μπαράκ. Ο ίδιος θεωρεί ότι η αφοσίωση της κοινότητας στην τήρηση των εβραϊκών εντολών προστατεύει τη χώρα όσο και η στρατιωτική θητεία.
Γιατί τα υπερορθόδοξα κόμματα θα ήθελαν να ρίξουν την κυβέρνηση
Δύο κόμματα που ανήκουν στους Χαρεντίμ, ή «θεοσεβούμενους» στα εβραϊκά, είναι απαραίτητα για τον συνασπισμό του Νετανιάχου. Και τα δύο θα πρέπει να ψηφίσουν για τη διάλυση της κυβέρνησης ώστε να προκηρυχθούν νέες εκλογές, συμπεριλαμβανομένου του Shas, το οποίο παραδοσιακά υποστήριζε περισσότερο τον Νετανιάχου.
Τη Δευτέρα, ένας εκπρόσωπός του δήλωσε σε μια υπερορθόδοξη ραδιοφωνική εκπομπή ότι το κόμμα σχεδιάζει να ψηφίσει υπέρ της διάλυσης, εκτός εάν υπάρξει κάποια σημαντική πρόοδος στις διαπραγματεύσεις. Το άλλο κόμμα, το Degel HaTorah, απειλεί να αποχωρήσει από την κυβέρνηση από την περασμένη εβδομάδα.
«Ουσιαστικά, δεν ενδιαφέρονται πραγματικά για τον πόλεμο και την οικονομική κατάσταση του κράτους και οτιδήποτε άλλο εκτός από το κοινό τους συμφέρον. Και το επίκεντρο αυτού του κοινοτικού συμφέροντος είναι η απαλλαγή από την υποχρέωση θητείας στον στρατό», δήλωσε ο Σούκι Φρίντμαν, ειδικός σε θέματα θρησκείας και κρατικών υποθέσεων και αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Πολιτικής για τον Εβραϊκό Λαό, μιας δεξαμενής σκέψης στην Ιερουσαλήμ.
Ο Φρίντμαν και άλλοι ειδικοί λένε ότι το τρέχον σύστημα δεν είναι βιώσιμο. Με το υψηλό ποσοστό γεννήσεων, οι υπερορθόδοξοι αποτελούν το ταχύτερα αναπτυσσόμενο τμήμα του πληθυσμού του Ισραήλ, με περίπου 4% ετησίως. Κάθε χρόνο, περίπου 13.000 υπερορθόδοξοι άνδρες φτάνουν στην ηλικία στράτευσης των 18 ετών, αλλά λιγότερο από το 10% κατατάσσεται, σύμφωνα με την Επιτροπή Ελέγχου του Κράτους του κοινοβουλίου, η οποία πραγματοποίησε ακρόαση για το θέμα.
Το σοκ της επίθεσης της 7ης Οκτωβρίου φάνηκε να πυροδοτεί κάποιον ενθουσιασμό μεταξύ των υπερορθόδοξων για να υπηρετήσουν, αλλά δεν υπήρξε καμία μεγάλη στρατολόγηση. Ο στρατός έχει επανειλημμένα αρνηθεί να σχολιάσει το ποσοστό στρατολόγησης των υπερορθόδοξων.
Τι θα συμβεί, αν διαλυθεί το κοινοβούλιο
Εάν περάσει η ψηφοφορία για τη διάλυση, θα εκκρεμούν μία σειρά από γραφειοκρατικά βήματα και πρόσθετες ψηφοφορίες, τις οποίες η κυβέρνηση πιθανότατα θα καθυστερήσει για εβδομάδες ή μήνες, δήλωσε ο Γκαγίλ Ταλσίρ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο.
«Θα είναι σαν ένα όπλο που έχει τοποθετηθεί στη θέση του, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο συνασπισμός έχει τελειώσει», είπε. Οι εκλογές στο Ισραήλ έχουν προγραμματιστεί για το φθινόπωρο του 2026. Τόσο ο Τάλσιρ όσο και ο Φρίντμαν πιστεύουν ότι είναι απίθανο να περάσει η ψηφοφορία για τη διάλυση. Εάν ένα υπερορθόδοξο κόμμα απουσιάζει, η ψηφοφορία δεν θα περάσει και ένα άλλο δεν μπορεί να προσκληθεί για έξι μήνες, δήλωσε ο Ταλσίρ.
Ωστόσο, υπάρχει επίσης μια «βάσιμη πιθανότητα» οι ραβίνοι που συμβουλεύουν τα υπερορθόδοξα κόμματα να πουν ότι περίμεναν αρκετά για ένα σχέδιο νόμου εξαίρεσης, επειδή αντιμετωπίζουν τεράστια πίεση από τις κοινότητές τους, δήλωσε ο Φρίντμαν. Την Τρίτη, κορυφαίοι ραβίνοι των Χαρέντι εξέδωσαν ένα θρησκευτικό διάταγμα που τονίζει τη θέση τους κατά της στρατιωτικής θητείας, η οποία περιπλέκει την ικανότητα των πολιτικών των Χαρέντι να διαπραγματεύονται, πρόσθεσε ο Φρίντμαν.
Ο στρατός έχει εκδώσει χιλιάδες ειδοποιήσεις στρατολόγησης στην υπερορθόδοξη κοινότητα και όσοι αρνούνται να υπηρετήσουν αντιμετωπίζουν σύλληψη. Ενώ μόνο περίπου δώδεκα έχουν συλληφθεί αφού τους σταμάτησαν επειδή προσπάθησαν να εγκαταλείψουν τη χώρα ή για παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, ο φόβος που έχει εμπνεύσει αυτό είναι σημαντικός, πρόσθεσε.
Επιπτώσεις στον πόλεμο και την κρίση των ομήρων
Ο Νετανιάχου αναφέρει συχνά τον συνεχιζόμενο πόλεμο ως λόγο για τον οποίο το Ισραήλ πρέπει να παρέχει ένα ενιαίο μέτωπο ενάντια στους εχθρούς του. Ενώ τα υπερορθόδοξα κόμματα παραμένουν μέρος του συνασπισμού, θέλουν να τελειώσει ο πόλεμος το συντομότερο δυνατό, δήλωσε ο Ταλσίρ.
«Οι Χαρεντίμ πιστεύουν ότι μόλις τελειώσει ο πόλεμος, η πίεση θα φύγει από πάνω τους και θα μπορέσουν να επιτύχουν τον νόμο περί (στρατιωτικής) απαλλαγής», είπε.
Πηγή: newsbomb.gr
