Το εγκεφαλικό επεισόδιο αποτελεί μια από τις σοβαρότερες ιατρικές καταστάσεις, με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών. Η έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων και η άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο μπορούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ πλήρους ανάρρωσης και μόνιμων βλαβών.
Αναγνώριση των συμπτωμάτων: Ο κανόνας Χ.Ο.Π.Α.
Στις αγγλόφωνες χώρες, μια διαδεδομένη εκστρατεία ενημέρωσης βασίζεται στη λέξη FAST (Face, Arms, Speech, Time, “Remember: Face or Arm or Speech, at the first sign, it’s Time to call 999.”), η οποία έχει προσαρμοστεί και στα ελληνικά ως Χ.Ο.Π.Α. (Χέρι, Ομιλία, Πρόσωπο, Ασθενοφόρο). Ο απλός αυτός κανόνας βοηθά στην έγκαιρη αναγνώριση των βασικών συμπτωμάτων και στην άμεση κλήση για βοήθεια:
- Χέρι: Ξαφνική αδυναμία στο ένα χέρι ή πόδι
- Ομιλία: Δυσκολία στην άρθρωση ή περίεργος τρόπος ομιλίας
- Πρόσωπο: Ασύμμετρο χαμόγελο ή στραβωμένο στόμα
- Ασθενοφόρο: Άμεση κλήση για ιατρική βοήθεια
Εκτός από τα παραπάνω, άλλα λιγότερο συχνά συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ξαφνικές αλλαγές στο οπτικό πεδίο, αιφνίδια διπλωπία, ισχυρό πρωτόγνωρο για τον ασθενή πονοκέφαλο ή αιφνίδιο ίλιγγο με συνοδό αστάθεια βάδισης.
Ο χρόνος είναι εγκέφαλος: Η σημασία της άμεσης αντιμετώπισης
Η φράση “time is brain” αντικατοπτρίζει τη σημασία του χρόνου στην αντιμετώπιση του εγκεφαλικού. Μελέτες δείχνουν ότι για κάθε λεπτό που περνά χωρίς θεραπεία, χάνονται περίπου δύο εκατομμύρια νευρώνες. Επομένως, όσο ταχύτερα αποκατασταθεί η αιμάτωση του εγκεφάλου, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση για τον ασθενή.
Θεραπευτικές προσεγγίσεις: Θρομβόλυση και μηχανική θρομβεκτομή
Οι δύο βασικές θεραπείες που εφαρμόζονται σήμερα είναι η ενδοφλέβια θρομβόλυση και η μηχανική θρομβεκτομή.
- Ενδοφλέβια θρομβόλυση: Χορήγηση φαρμάκων που στοχεύουν στην διάλυση του θρόμβου και την αποκατάσταση της φυσιολογικής ροής του αίματος. Αυτή η θεραπεία εφαρμόζεται μέχρι και 4,5 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων.
- Μηχανική θρομβεκτομή: Διαδικασία κατά την οποία ένας λεπτός καθετήρας εισάγεται μέσω της μηριαίας αρτηρίας και φτάνει στα αγγεία του εγκεφάλου, απομακρύνοντας τον θρόμβο. Μπορεί να εφαρμοστεί έως και 6 ώρες μετά το επεισόδιο, με δυνατότητα επέκτασης μέχρι και 24 ώρες σε εξειδικευμένα κέντρα που διαθέτουν ειδικές απεικονιστικές τεχνικές (CT Perfusion) που μπορούν να απεικονίζουν σε πραγματικό χρόνο την περιοχή του εγκεφάλου που απειλείται (penumbra) και την περιοχή που έχει ήδη χαθεί (ισχαιμικός πυρήνας).
Η σημασία εξειδικευμένων κέντρων
Η ενημέρωση του κοινού και η ταχεία δράση είναι ζωτικής σημασίας για τη μείωση των επιπτώσεων ενός εγκεφαλικού επεισοδίου. Η γνώση του κανόνα Χ.Ο.Π.Α. και η έγκαιρη αντίδραση μπορούν να σώσουν ζωές και να αποτρέψουν σοβαρές αναπηρίες. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του εγκεφαλικού επεισοδίου, είναι κρίσιμο ο ασθενής να μεταφερθεί άμεσα σε νοσοκομεία που διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές και εξειδικευμένο προσωπικό. Μονάδες Αυξημένης Φροντίδας ασθενών με Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (stroke units) με δυνατότητα προηγμένης απεικόνισης και εξειδικευμένων θεραπειών αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες πλήρους αποκατάστασης.
Πηγή: ygeiamou.gr
